..................
اگر عمر باقی ماند در گذشته کفته بودیم که به بخش خواص گیاهان و میوها / سبزیها خواهیم پرداخت...
در صفحاتی که بازدید خواهید فرمود به برخی از انها اشاره ای داشتیم...
و حال چای
چاي که به زبان انگليسي TEA و چيني TAY يا CHAI ناميده مي شود ، به صورت درخت يا درختچه و مخصوص مناطق استوايي و اطراف آن است . بوته چاي داراي برگهاي ساده ، غالباً پايا ، متناوب و گل هايي معمولا نر - ماده و منظم است .
چاي داراي دو گونه مهم چيني CAMELLTA SINESIS و آسامي CAMELLTA ASSAMICA و يک زير گونه کامبوجي مي باشد . چاي را از سرشاخه هاي جوان و ترد شامل دو يا سه برگ و جوانه هاي ناشکفته انتهايي و با عملياتي چند بر روي آنها مي سازند .
انواع چاي :
تمام انواع چاي را مي توان به سه گروه عمده تخميري ( چاي سياه ) تخمير نشده ( چاي سبز ) و نيمه تخميري ( چاي اولانگ و پوچونگ ) تقسيم کرد .
ترکيبات چاي :
ترکيبات اساسي برگ چاي عبارتند از :
آب ، تانن ، کافئين ( تئين ) ، اسانسهاي روغني ، آلبومين ، قند پکتين و خاکستر
ارزش غذايي چاي :
نوشابه چاي علاوه بر کافئين داراي مقداري پروتئين و ئيدراتهاي کربن است . چاي به تنهايي از نظر مقدار کالري که به مصرف کننده مي دهد بسيار کم است و در حدود ? کالري در يک فنجان چاي ( ??? گرم ) مي باشد . چاي داراي ويتامين هاي متعددي از گروه B شامل ويتامين B1 و B2 و اسيد فوليک و اسيد پانتوتنيک و نيز مقدار قابل ملاحظه اي ويتامين P ( نياسين ) مي باشد . برگ سبز چاي از نظر ويتامين C ، غني است .
مراحل توليد چاي :
چاي به دو شيوه سنتي ( ارتدوکس ) و غيرسنتي ( C.T.C ) توليد مي شود . تفاوت اين دو شيوه به نوع مالش و لوله کردن برگ سبز چاي مربوط است . در شيوه C.T.C کليه سلولها و رنگدانه هاي چاي اکسيده مي شوند و در نتيجه اين نوع چاي از نظر رنگ و کيفيت نسبت به شيوه سنتي برتري دارد .
مراحل توليد چاي به شيوه ارتدوکس ( سنتي ) به طور خلاصه عبارت است از :
الف ) پلاساندن
هدف اين مرحله کاهش رطوبت برگها به ميزان ?? درصد و کاهش مقدار کافئين و تانن و کلروفيل و تبديل نشاسته به قند مي باشد .
ب - مالش
در اين مرحله شيره گياه از سلولها خارج مي شود و براي مرحله بعد آماده مي شود . در اين مرحله ماده گس چاي ( تانن ) از سلولها خارج و در اثر تماس با هوا کمي سياه رنگ مي شود .
ج - تخمير
در اين مرحله حدود ?? درصد از تانن چاي از بين مي رود و قسمتي هم اکسيده و به مواد معطر افزوده مي شوند .
در موقع اکسيده شدن تانن همزمان با زياد شدن رنگ ، بوي علفي و رنگ سبز آن از بين مي رود .
د - خشک کردن
در اين مرحله برگهاي چاي به سرعت در حرارت خشک ??-?? درجه سانتيگراد خشک و بلافاصله سرد مي شوند .
درجه بندي چاي :
چاي بعد از عمليات توليد ، درجه بندي مي شود و به انواع قلمي ، شکسته ، باروتي و خاک چاي تقسيم مي گردد .
رنگ چاي :
چاي به سه رنگ مورد استفاده قرار مي گيرد :
? - چاي سياه ? - چاي سبز ? - چاي قرمز
هر سه نوع چاي قابض ، محرک ، مسکن و مدر يا ادرارآور و معرق است و داراي اثرات آرام بخشي روي سلسله اعصاب مي باشد .
نقش چاي در پيشگيري و درمان انواع بيماريها
چاي و پلي فنل هاي موجود در آن نقش بازدارنده عليه بسياري از کارسينوژنها ( سرطانها ) دارد از جمله سرطانهاي پوست ، ريه ، مري ، معده ، کبد ، روده و لوزالمعده و غدد .
چاي همچنين باعث از بين بردن سموم ايجاد شده در حين پخت غذا ، کاهش اثرات سوء مصرف بعضي داروها و کشيدن سيگار در بدن ، کاهش انباشتگي آهن در بدن بيماران مبتلا به هموکروماتوزيس، جلوگيري از ابتلا به بسياري از انواع بيماريهاي التهابي و عفوني ، جلوگيري از شکسته شدن DNA و توليد پراکسيدها در بدن و جلوگيري از فساد دندانها مي شود . چاي به علت وجود فلاونوئيدها باعث جلوگيري از اکسيداسيون چربي و در نتيجه ممانعت از تصلب شرائين بدن ونيز به تعويق انداختن پيري زودرس مي شود .
طرز دم کردن چاي :
قبل از دم کردن چاي ، هنگامي که آن را در قوري مي ريزيد ، با کمي آب جوش بشوييد ( بيشتر به علت شستن تانن چاي ) ، سپس به مقدار کافي آب جوشيده در آن بريزيد و آن را مدت ?-? دقيقه دم کنيد . قوري چاي بايد چيني و از نوع لعاب مرغوب و بدون سرب باشد . بعد از دم کشيدن چاي بهتر است برگهاي چاي را از آن جدا کرده در اين صورت دم کرده مطبوعي به دست خواهد آمد که ميزان تانن آن کم است .
چند پيام بهداشتي :
?- از دم کردن چاي در قوري استيل اکيداً خودداري شود ، زيرا چاي به خاطر مقدار قابل توجهي تانن با آهن قوري استيل رسوب مي دهد .
? - برگ چاي اگر در جاي مرطوب نگهداري شود ، ممکن است دچار کپک زدگي شود که گاهي مصرف اين نوع چاي ممکن است خطراتي در بر داشته باشد .
? - زياد خوردن چاي خطر ناراحتي هاي گوارشي از جمله مبتلا شدن به زخم معده و اثني عشر را در افراد مستعد بيشتر مي کند .
? - در مناطقي که ميزان فلوئور در مواد غذايي ناياب است مي توان کمبود آن را با خوردن چاي جبران کرد .
? - هرگز نبايد چاي را در حالت داغ مصرف نمود به علت آنکه تانن چاي در حرارت بالا اثر بدي روي مخاط از جمله مخاط مري مي گذارد .
تقلب در چاي :
گاهي چاي مصرف شده را دوباره مالش و خشک مي کنند و بعد از رنگ کردن با چاي سالم مخلوط کرده و مي فروشد . با روش هاي آزمايشگاهي انواع چاي تقلبي را ميتوان تشخيص داد اما يک روش ساده اين است که برگهاي چاي را در ليواني از آب سرد ريخته ، اگر به سرعت رنگي از آن به صورت رشته هاي جدا شده مشخص شود چاي را رنگ کرده اند .
استانداردهاي بسته بندي چاي :
استانداردهاي بسته بندي چاي بدين صورت است که چاي بايد در بسته بنديهايي نگهداري شود که از گرفتن عطر و طعم از بيرون و از دست دادن عطر خود چاي به بيرون جلوگيري کند .
استاندارد ديگر در زمينه ميزان آلودگي هاي چاي است که بايد انواع کپک و مخمر آن صفر و انواع فلزات سنگين مثل سرب و آرسنيک هر کدام کمتر از 1PPM و بدون هر گونه رنگ و اسانس باشد .